Εκλογές | Ιστολόγιο Σταμάτη Καββαδία

Γιατί η «Απλή» Αναλογική δεν είναι τόσο… απλή

Κατ’ αρχήν, να ξεμπερδέψουμε τα προφανή, κάποια αυτονόητα και κάποια ιστορικά στοιχεία:

Όταν 300 κυβερνάν σε 10+ εκατομμύρια, αυτό λέγεται __________.
Όταν κάθε μερικά χρόνια επιλέγονται, με εκλογές, οι 300 από τα 10+ εκατομμύρια, αυτό λέγεται εκλόγιμη ολιγαρχία.

Ανεξάρτητα από τις πλάνες που διαδίδουν οι κυβερνώντες, τα ΜΜΕ, όσοι άλλοι επιζητούν οφέλη από τους κυβερνώντες, ή πλανώνται από αυτούς και όλοι οι κυβερνητικά οργανωμένοι θεσμοί, με προεξάρχον τέτοιο το σχολείο (όλοι μαζί «το σύστημα»), από τις εκδοχές του κοινοβουλευτισμού ελάχιστες είναι δημοκρατικές.

Για να είναι, δε, δημοκρατία το πολίτευμα, ο προεξάρχον όλων των θεσμών πρέπει να είναι ο δήμος των πολιτών, ο οποίος πρέπει να είναι ο μόνος αρμόδιος για την ατζέντα των αποφάσεων και για την καθολική ψηφοφορία επ’ αυτών, εντός του.

Εκ του ότι ο δήμος των πολιτών είναι ο προεξάρχον θεσμός στη δημοκρατία, δηλαδή όλοι οι άλλοι θεσμοί είναι κυριολεκτικά κατώτεροι, θα πρέπει να είναι προφανές ότι δεν υπάρχει περίπτωση μια δημοκρατία να χαρακτηριστεί ποτέ κοινοβουλευτισμός! Η εφεύρεση του όρου «Κοινοβουλευτική Δημοκρατία» αποτελεί οξύμωρο και λαϊκισμό των δημιουργών του σημερινού συντάγματος (και ομοίως θα ήταν το «Προεδρική», που δεν έχουμε).
Και για να μην νομίζει κανείς ότι παίζουμε με τις λέξεις, επί της αρχής, στη δημοκρατία δεν μπορεί η βουλή να αποφασίζει την ατζέντα των ζητημάτων συζήτησης ή/και λήψης αποφάσεων από το δήμο των πολιτών! Μπορεί, ίσως, να εισηγείται κάποια και να γνωμοδοτεί για άλλα…
Στη δημοκρατία, η βουλή αποτελεί δευτερεύον, βοηθητικό θεσμό. Κατά ποιο τρόπο, αποφασίζει ο δήμος των πολιτών.

Και για να ξέρουμε που βρίσκεται η δυσκολία της δημοκρατίας, ο δήμος των πολιτών πρέπει να έχει μία ταυτότητα. Όσοι ανήκουν σε αυτόν, πρέπει να αυτοκαθοριστούν ως τέτοιοι. Πρέπει να μπορούν να πουν «Εμείς είμαστε ο δήμος των πολιτών» (και «εσείς δεν ανήκετε στο δήμο αυτό»).
Μετά από αυτό, μπορούν να ασχοληθούν με την αυτο-νομία.
Στην ιστορία, αυτή η ταυτότητα καθορίζεται από τον τόπο όπου μένουμε ή/και τον τόπο για τον οποίο είμαστε διατεθειμένοι, κυριολεκτικά, να πολεμήσουμε για την ανεξαρτησία του και τα συμφέροντά του ή/και από εθνικισμούς, με πιο σύνθετη γκάμα στοιχείων αυτοκαθορισμού.
Μπορούμε να αποφασίσουμε, λοιπόν, ποιοί είμαστε «Εμείς» και έως ποιού σημείου είμαστε διατεθειμένοι «οι Άλλοι» να είναι άλλοι;
Αυτό θα πρέπει να εξηγεί γιατί η δημοκρατία «περνά κρίση» (σαν να λέμε, «είναι δύσκολη»), σήμερα και πολλούς αιώνες τώρα…

Και τώρα, για το πώς στήνει τις πλάνες του το σημερινό σύστημα (βλ. ακριβή ποσοστά στη λεζάντα των γραφημάτων).

To 50% είναι εκτός Βουλής

Το εκλογικό σύστημα της Κοινοβουλευτικής «Δημοκρατίας» βγάζει εκτός κοινοβουλευτικής «εκπροσώπησης» όλους όσους:

Δεν πάνε να ψηφίσουν (αποχή)
Ψηφίσουν άκυρα
Ψηφίσουν λευκό
Ψηφίσουν κόμμα που λαμβάνει κάτω του 3% (βλ. «Εκτός Βουλής» στα γραφήματα)

Το ποσοστό αυτών που δεν «εκπροσωπούνται», στη βουλή που προέκυψε από τις εκλογές του Μαΐου του 2023, είναι λίγο πάνω από 50% των εγγεγραμμένων^*, όπως φαίνεται στο αριστερό γράφημα. Πώς έγινε αυτό;

Στη βάση αυτού του αποτελέσματος βρίσκεται ο εκλογικός νόμος. Αυτός προβλέπει ότι οι παραπάνω τέσσερεις κατηγορίες ψήφων θα παραχωρηθούν αναλογικά με το ποσοστό τους, σε όσα κόμματα ψηφίστηκαν αφαιρώντας αυτές τις τέσσερεις κατηγορίες εγγεγραμμένων ψηφοφόρων. Αυτό γίνεται σε τρεις φάσεις.

Πρώτα, μπορούμε να πούμε, «αφαιρείται» η αποχή από τους εγγεγραμμένους και προκύπτει η συμμετοχή.

Σε αυτή την 1^η φάση, το 100% των ψήφων που θα καθορίσουν έδρες στη βουλή γίνεται αυτή η συμμετοχή.

Δεύτερον, εξ αρχής αφαιρούνται τα άκυρα και τα λευκά από τη συμμετοχή και προκύπτουν τα «έγκυρα» (δες στο site του υπουργείου εσωτερικών ότι τα άκυρα, τα λευκά και τα «έγκυρα» αθροίζονται στη συμμετοχή).
Είναι προφανές ότι τα λευκά είναι έγκυρες ψήφοι και ο εκλογικός νόμος παίζει με τις λέξεις, για να μας δώσει ένα παραπλανητικό λευκό ψηφοδέλτιο, εκεί που ψηφίζουμε.
Αν δεν έκανε αυτό τον… ελιγμό ο εκλογικός νόμος, θα έπρεπε να εμφανιστούν κενές έδρες στη βουλή και θα μπορούσαμε να δηλώσουμε με αμεσότητα τη διαφωνία μας με το πολίτευμα της ολιγαρχίας!
Επιπλέον, χωρίς αυτό τον ελιγμό, η όλη κοροϊδία του στησίματος του εκλογικού νόμου, δε θα έκανε, πλέον, δυσνόητο το αποτέλεσμα για μας, αλλά αντίθετα, θα δυσκόλευε τρομερά τους υπολογισμούς των κομμάτων, για το πότε μπορούν να κάνουν κυβέρνηση –και τα παιχνίδια των… μαγείρων, με τον ορισμό της «Ενισχυμένης Αναλογικής» δε θα μπορούσαν να ανταπεξέλθουν εύκολα, τότε, στο στήσιμο του αποτελέσματος.

Σε αυτή τη 2^η φάση, το 100% των ψήφων που θα καθορίσουν έδρες στη βουλή γίνεται αυτά τα «έγκυρα».

Τρίτον, αφού μετρηθούν τα ποσοστά επί των «έγκυρων», όσα κόμματα είναι κάτω του 3% (επί των «έγκυρων»), αφαιρούνται από τον προσδιορισμό των εδρών. Έτσι προκύπτει το –ακατονόμαστο από τον εκλογικό νόμο– άθροισμα των ψηφοφόρων που έχουν ψηφίσει κόμμα που λαμβάνει άνω του 3%.

Σε αυτή την 3^η φάση, το 100% των ψήφων που θα καθορίσουν έδρες στη βουλή γίνεται αυτό το άθροισμα των ψηφοφόρων που έχουν ψηφίσει κόμμα που λαμβάνει άνω του 3%.

* Μάλιστα, από τις 28 Μαΐου, που πρωτογράφτηκε το άρθρο, μέχρι σήμερα 10 Ιουνίου, το ποσοστό αυτό… άλλαξε(!), από 50,15% τότε, σε 50,02% τώρα. Κατά κύριο λόγο επειδή, το υπουργείο εσωτερικών θεώρησε ότι τα νέα στοιχεία που έχει, κυρίως σε ό,τι αφορά τον αριθμό των εγγεγραμμένων, μπορούν να αλλάζουν, εκτός από τους εκλογικούς καταλόγους του και το αποτέλεσμα των εκλογών, εκ των υστέρων(!), πιθανότατα επειδή κυρίως επηρεάζουν –αν και αμυδρά– μόνο το αριστερό γράφημα, αυτό δηλαδή που δε μας είπαν.
Υπάρχουν και άλλοι αριθμοί που έχουν αλλάξει, πέρα από την αφαίρεση ~27.000 από τους εγγεγραμμένους και την αποχή και τη «μετακίνηση» 170 από τα Άκυρα στα Λευκά (συν καμιά 20αριά λευκά που δεν τα είχαν βρει πριν): σχεδόν όλα τα κόμματα έχουν θετικές ή αρνητικές αλλαγές από 1 έως 125 ψήφους, όπου συνολικά τα εντός βουλής παίρνουν 134 λιγότερες ψήφους και τα εκτός βουλής 150 περισσότερες….
Δεν θα ενημερώσω το υπόλοιπο άρθρο ή τα γραφήματα, για τις αλλαγές αυτές, καθώς κατά τη γνώμη μου, τα αποτελέσματα των εκλογών δεν μπορούν να έχουν αλλάξει μετά τις 28 Μαΐου (μία εβδομάδα μετά τις εκλογές), στο παραμικρό, αφού ήδη δίνονταν εντολές στα κόμματα να σχηματίσουν κυβέρνηση.

Ένα απλό παράδειγμα

Επειδή συνήθως, άκυρα+λευκά είναι κατά πολύ λιγότερα από την αποχή, θεωρώ εδώ ότι άκυρα+λευκά είναι μηδέν και η 2η φάση ενσωματώνεται στην 1η:

Παρατηρήστε ότι, στην 1η φάση, όλα τα κόμματα των «έγκυρων» μοιράζονται την αποχή, αναλογικά με τα νέα ποσοστά τους (αυτά επί των «έγκυρων»)^*.
Π.χ., το κόμμα 1 έχει το 50% επί των «έγκυρων», δηλαδή, προσαρτά στο αρχικό ποσοστό του, το μισό από το «20%» της αποχής (40 + ½·20 = 50).
Ομοίως, το κόμμα 2 έχει το 25% επί των «έγκυρων», δηλαδή, προσαρτά στο αρχικό ποσοστό του, το ένα τέταρτο από το «20%» της αποχής (20 + ¼·20 = 25) –το άλλο ένα τέταρτο πάει στα εκτός βουλής κόμματα (και είναι αυτά, τα νέα τους ποσοστά που καθορίζουν ότι θα είναι, όντως, εκτός βουλής).
Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και στην 3η φάση, όπου το αρχικό 40%+20%, των κομμάτων 1 και 2, γίνεται το 100% των εδρών: το κόμμα 1 προσαρτά στο αρχικό ποσοστό του τα ⅔ του «20%+20%» σε αποχή και εκτός βουλής κόμματα [40 + ⅔·(20+20) = 40 + 26,6 = 66,6] και το κόμμα 2 το ⅓ [20 + ⅓·(20+20) = 20 + 13,3 = 33,3].

* Γενικότερα, εάν αφαιρούμε ένα ποσοστό x% από μια ποσοστιαία σύσταση, για τα ποσοστά που μένουν η νέα τιμή είναι Υ'=Υ/(100%-x%), όπου Y το αρχικό ποσοστό. Αυτό, απλώς, σημαίνει ότι το «νέο 100%» είναι το 100%-x% και ισοδύναμα γράφεται Υ'=Υ+Υ'·x%, δηλαδή, διαμοιρασμός του x% αναλογικά με τα νέα ποσοστά Y’.
[Οι «δεξιοί» όροι Υ'·x% για όλα τα Υ’, αθροίζονται στο 100% του x%, γιατί
Σ(Υ')=Σ(Υ)/(100%-x%) και Σ(Υ)=100%-x%, αφού αφαιρέσαμε το x% από την αρχική ποσοστιαία σύσταση.]

Πολιτική Σταθερότητα;

Ελπίζω πως όχι!

Ελπίζω πως όχι, γιατί πιστεύω πως η αποχή δεν αυξάνει τυχαία, μετά το 2011 και τις πλατείες.

Φανταστείτε, στο παραπάνω παράδειγμα, ότι όλη η αποχή πάει και ψηφίζει, επίτηδες, μικρά κόμματα, που θα μείνουν εκτός βουλής. Τότε, ξαφνικά, τα ποσοστά επί των «έγκυρων» είναι αναγκασμένα να δείξουν το άθροισμα των ποσοστών των κομμάτων που σχηματίζουν τη βουλή, να είναι 60%.

Σκεφτείτε το ίδιο σενάριο, στο αποτέλεσμα των ερχόμενων, δεύτερων εκλογών, όπου –έστω– λευκά, άκυρα και αποχή των εκλογών του Μαΐου, πείθονται και ψηφίζουν μικρά κόμματα, από όλα αυτά που δε μπήκαν στη βουλή (κατά προτίμηση, τα δημοκρατικά από αυτά^*). Και το κάνουν αυτό ομοιόμορφα τυχαία^**, ώστε να μη μπουν στη βουλή και πάλι!
Τότε, τα κόμματα που θα μπουν στη βουλή –τέσσερα-πέντε είναι, όλα κι όλα–, θα βγάζουν άθροισμα ποσοστών επί των «έγκυρων» 50%.
Και το άλλο 50% των ψήφων θα είναι «έγκυροι», αλλά σε «εκτός βουλής» κόμματα….
(Κοιτάξτε τα γραφήματα στην κορυφή και σκεφτείτε όλο το γκρι, στο αριστερό διάγραμμα, να μετατοπιστεί στο αχνοκίτρινο και, κατά συνέπεια, να εμφανιστεί και στο δεξιό διάγραμμα, τα ποσοστά δε των κομμάτων που μπαίνουν στη βουλή να είναι ~24%, ~12%, ~7% και ~4%….)

* Τα κόμματα που δεν μπήκαν στη βουλή είναι 31 στο σύνολο και υπερ-επαρκούν για να χωρέσουν το 39% της αποχής, σε κομμάτια μικρότερα του 3%. Αν μπει και κανένα από αυτά στη βουλή, δεν αλλάζει κάτι. Άλλωστε, υπάρχουν τα αποτελέσματα των πρώτων εκλογών, που θα δείχνουν ξεκάθαρα γιατί έχει γίνει αυτή η ξαφνική μετατόπιση της αποχής!
** Ομοιόμορφα τυχαία σημαίνει: διαχωρίζουμε τα ψηφοδέλτια των μικρών κομμάτων που θέλουμε, τα γυρνάμε ανάποδα και επιλέγουμε ένα στην τύχη!

Μετά από ένα τέτοιο αποτέλεσμα, αυτό το 50% «Εκτός Βουλής» θα αποκτήσει μια ιδιότυπη, προσωρινή ταυτότητα, που θα του επιτρέπει να διεκδικεί στους δρόμους, ότι η κυβέρνηση, με ευκαιρία όποιους απαράδεκτους νόμους της και, κυρίως, αυτό το πολίτευμα του ολιγαρχικού λαϊκισμού δεν εκπροσωπεί την πλειοψηφία!

Χωρίς αμφιβολία, όσα γράφω εδώ αφορούν αυτούς που θα προτιμούσαν να αποφύγουν τη διακυβέρνηση από οποιοδήποτε συνδυασμό των τεσσάρων κομμάτων που μπήκαν στη βουλή και, ίσως (ανάλογα με το ποσοστό της αποχής που θα συμμετείχε σε μια τέτοια κίνηση), έχουν καταλήξει ότι επιθυμούν αλλαγή πολιτικού συστήματος. Σίγουρα, δεν αφορούν όσους απέχουν από αδιαφορία, ή επειδή δεν ξέρουν ακόμα τι να ψηφίσουν.

Αν κάποιος απέχει από τις εκλογές, αλλά θεωρεί τον εαυτό του πολιτικοποιημένο, πιστεύω ότι πρέπει να πιέσει, όπως μπορεί, προς την κατεύθυνση της αλλαγής πολιτεύματος!

Λέω εγώ, τώρα… Τα έχω ξαναπεί, τότε.

Η Ολιγαρχία των δειλών;

Αρχικά, είχα σκοπό να γράψω και για τα ΜΜΕ, τους μεγαλο-δημοσιογράφους και όλους τους άλλους καιροσκόπους των δημοσκοπήσεων και των exit poll, που αποτελούν κομμάτι του συστήματος και μάλιστα αυτό το κομμάτι που εκούσια, συνειδητά και επαγγελματικά λαϊκίζει και δημαγωγεί και κρύβει το 50% της μη «εκπροσώπησης». Νομίζω ότι θα μακρηγορούσα, με μικρό κέρδος και πολλές απώλειες αναγνωστών.

Η αύξηση στα μικρά, εκτός βουλής κόμματα, κατά 5% επί των εγγεγραμμένων, από τις προηγούμενες εκλογές (439.003 ψήφοι, δηλαδή 4,40% → 944.951 ψήφοι, δηλαδή 9,50%), ενδεχομένως, δείχνει ότι κάποιοι έχουν καταλάβει ήδη αυτά που λέω εδώ.

Ένα μόνο θα πω ακόμα: πρέπει, σιγά-σιγά, να αποφασίσουμε, κατά τη γνώμη μου, ποιοι είναι οι δειλοί, σε αυτή τη χώρα. Πρόκειται για ολιγαρχία των δειλών και των ψευτών, των λαϊκιστών και των δημαγωγών, ή πρόκειται, απλά, για ολιγαρχία επί των δειλών και των apolitique, ολιγαρχία επί των πολιτικά αδιάφορων;

Αν δεν κάνω λάθος, όλοι –εκτός, ίσως, από τους έχοντες– πληρώνουμε φόρους και ζούμε με το ίδιο σύστημα υγείας και παιδείας· υφιστάμεθα τους ίδιους νόμους κι έχουμε –και, ενίοτε, στερούμαστε– τα ίδια δικαιώματα.

Προσωπικά, η λέξη «πολίτης» βρίσκω να έχει ουσιαστικό νόημα μόνο στη δημοκρατία. Και ο νεολογισμός «πολίτης του κόσμου», μάλλον, θα αφορά έναν κόσμο που, κάπως, θα έχει δημοκρατία! Μερικά χαρισμένα δικαιώματα, κατά περίσταση ανακαλούμενα από την ολιγαρχία και η, κατά καιρούς, επίκληση της αντιδημοκρατικής σύλληψης του κρατικού μονοπωλίου στη βία, δε νομίζω ότι αρκούν για να μας λένε πολίτες, οποιουδήποτε κομματιού του κόσμου…